Tab Article

Po raz pierwszy zebrane w jednym tomie wszystkie opowiadania autorki `Dymów nad Birkenau`. Słyszałam płacz. Wszędzie go było słychać. Później dowiedziałam się, ze słyszano go nawet w obozie męskim. Później tez powiedziały mi kobiety, ze jedna z pielęgniarek regularnie podawała maleństwom zdobyte gdzieś mleko na pół z woda. Gdy zabrakło mleka, dawała im wodę, po kilka łyzeczek najbardziej płaczacym. Trzeciej nocy wywieziono maleństwa. Obóz odetchnał z ulga. Tak, było to westchnienie ulgi pełne okrucieństwa. Wojna uczy podobnych westchnień. Ale nie mozna ich później zapomnieć. Ta wojna nie skończyła się w roku 1945. Kapitulacja Niemiec, ucichły wystrzały - to nie zmieniło wiele, kiedy w pamięci bohaterów wciaz tli się niepokój. Chociaz dookoła nastaje pozorny porzadek, to trudno jest zyć w uporzadkowanym świecie, gdy wciaz jest tak wiele strachów. Autorka `Dymów nad Birkenau` jak nikt inny oddała to, co czuli ludzie, którym udało się przetrwać wojnę i obozy: grozę minionych wydarzeń, zagubienie w nowej rzeczywistości, lęk przed tym, co ma dopiero nadejść, ale i resztki nadziei, ze miłość ocala. Wszystko to, co w pisarstwie Seweryny Szmaglewskiej najlepsze. Wydanie zostało wzbogacone o recenzje prasowe pierwszych wydań ksiazek, które złozyły się na ten tom. Szmaglewska zmusza do emocjonalnego buntu, prowokuje do intelektualnego protestu. W tym tkwi pełnia humanistycznej negacji zbrodni jej opowiadań. Dlatego, chociaz mówia one o przeszłości, sa ciagle przez swój protest aktualne, sa zaangazowane w nasza współczesność. `Nowa Kultura` Seweryna Szmaglewska (1916-1992) - pisarka, jedyna Polka zaproszona do złozenia zeznań w procesie norymberskim. Przyszła na świat w Przygłowie, niedaleko Piotrkowa Trybunalskiego. Studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie Łódzkim. Po wybuchu wojny wróciła do Piotrkowa, gdzie pracowała jako ratowniczka w szpitalu i uczyła na tajnych kompletach. Osiemnastego lipca 1942 roku została aresztowana przez gestapo i przewieziona do obozu Auschwitz-Birkenau. Osiemnastego stycznia 1945 roku udało jej się uciec z marszu śmierci. Debiutowała w 1945 roku ksiazka `Dymy nad Birkenau`, w której opisała swoje obozowe przezycia. W lutym 1946 ksiazka została właczona jako materiał dowodowy przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze. Seweryna Szmaglewska przez lata była wiceprezeska Rady Naczelnej ZBoWiD. Opublikowała między innymi: `Zapowiada się piękny dzień` (1960), `Czarne stopy` (1960), `Niewinni w Norymberdze` (1972), `Dwoje smutnych ludzi` (1986). Odznaczona została Krzyzem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski i Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia.