Tab Article

Baruch de Spinoza to istne intelektualne monstrum, wyposazone jednak w zyczliwa duszę.

Filozof-samotnik, z zawodu szlifierz soczewek optycznych, myśliciel wyjatkowo niepokorny i pomysłowy, piekielnie trudny w czytaniu, a przy tym klarowny i wdzięczny, bo gdy poświęcić jego pismom nalezyty wysiłek, odwzajemnia się zatrwazajacym bogactwem myśli.

Zbuntowany żyd z Amsterdamu, ostatecznie wykluczony z gminy zydowskiej zadziwiał swym wybitnym umysłem nawet tych, którzy go wyklęli. żeby zmusić go do kariery rabina, posunięto się ponoć do gróźb i próby morderstwa. Spinoza przezył jednak i poszedł własna droga. Na niej zreszta naraził się innym władzom - teraz Kościół oskarzył go o bluźnierstwa i herezje, a jego pisma trzymał na indeksie az do naszych czasów.

Etyka jest wielka pochwała swobody i niezalezności człowieka, ale ogromny nacisk kładzie na samokontrolę i wewnętrzny rygor. Człowiek, według Spinozy, nie jest rozumny z urodzenia. Jako zwierzę społeczne jest raczej ogłupiały i zdany na pospolite, masowe wyobrazenia na temat dobra i zła. Sa one sztywne, abstrakcyjne i wydumane. Człowiek madry odrzuca je, a własne pojęcia dobra i zła wypracowuje w doświadczeniu. Poznanie realnego świata i samego siebie to właściwa droga do rozumności.

Przełozył Ignacy Myślicki.

"Gdyby bowiem szczęście było pod ręka i gdyby mozna je było znaleźć bez wielkiego trudu, jak mogłoby dojść do tego, iz wszyscy niemal je zaniedbuja? Ale wszystko, co wzniosłe, jest równie trudne, jak rzadkie."
Spinoza