Tab Article

Esej „Środkowowschodnie rewizje” Jurija Andruchowycza przełozyła Lidia Stefanowska. Kolejne wydanie słynnego polsko-ukraińskiego dwugłosu, który wpłynał na sposób opowiadania o Europie Środkowo-Wschodniej. Czułość dla obrazów rozpadu, melancholijne opisy przywiazania do tymczasowości, historie zwykłych ludzi układane przez wielka historię, zaduma nad granicami wewnatrz granic i poza nimi. To wszystko składa się na przenikliwy intelektualny atlas naszej części świata, jednocześnie pociagajacej i wykrzywiajacej w grymasie swoja zmienna twarz. Ksiazka ukazała się w Niemczech, w Chorwacji, we Francji, na Ukrainie i Węgrzech, w Rumunii i Hiszpanii. „Sa to teksty w swoim gatunku znakomite. Odkad razem z Oświeceniem przeminęły poematy, wykładajace w eleganckich dwuwierszach sekrety budowy wszechświata albo sztuki sadzenia grochu, esej pozostał jedynym gatunkiem, który sytuuje się na pograniczu nauki i poezji, z pierwszej czerpiac erudycję, od drugiej zaś zapozyczajac odwagę nieoczekiwanych zestawień. Szkice o Mojej Europie spełniaja ten warunek z naddatkiem; co więcej, jak przystało na dobre eseje, mozna z nich ’wycinać’ zdania godne podniesienia do rangi aforyzmu, jak choćby: ’Jeśli miałbym wymyślić dla Europy Środkowej jakiś herb, to w jednym z jego pól umieściłbym półmrok, a w innym — pustkę’. Jeśli Dwa eseje powstały ’na zamówienie’ — tym lepiej; marzyłbym sobie, by ich autorzy podjęli się opracowywania kolejnych tematów, widzac juz oczyma duszy biblioteczkę traktujaca o tlenie, nowych środkach przekazu czy reformie oświaty. Nie byłyby to z pewnościa próby w manierze Bouvarda i Pécucheta. Liczyłbym raczej na widoczny w omawianych esejach rozmach polihistorów: następców jońskich filozofów natury, renesansowych myślicieli, angielskich poetów metafizycznych, których talent pozwala na rozwazanie struktury materii, poznawanie Kabały, doradzanie Księciu i smakowanie trunków.” Wojciech Stanisławski