Tab Article

Powieść Tadeusza Dołęgi-Mostowicza Kariera Nikodema Dyzmy nalezy do kanonu literatury polskiej. Powieść powstała w 1932 roku i w zamyśle autora miała być literacka satyra kraju pod rzadami sanacji. Nikodem Dyzma jest prostym prowincjuszem, zarabiajacym z gry na mandolinie w warszawskich lokalach. W wyniku zbiegu nieoczekiwanych okoliczności, zawikłanych układów pomiędzy ówczesnymi biznesmenami i władza, a takze intryg wysokich urzędników administracji państwowej, bohater powieści robi oszałamiajaca karierę, najpierw w sektorze prywatnych majatków i interesów, następnie w aparacie Państwa. Nikodem Dyzma zdaje sobie sprawę, ze piastowane przez niego urzędy zupełnie go przerastaja, ale szybko uczy się, ze moze się tym nie przejmować. Wystarczy sprytnie i bez skrupułów lawirować i mozna troszczyć się jedynie o wykorzystywanie pozycji dla swoich prywatnych celów i prowadzenia bujnego zycia towarzyskiego, pełnego balów, rautów i barwnych przygód miłosnych. Ostra krytyka Polski sanacyjnej zawarta w powieści Dołęgi-Mostowicza okazała się ponadczasowa. Kazde pokolenie Polaków odkrywa ze smutkiem swoich Nikodemów-Dyzmów, którzy obejmuja najwyzsze funkcje w Państwie. Nic więc dziwnego, ze świetnie napisana prorocza powieść przedwojennego dziennikarza politycznego i pisarza zajmuje wazne miejsce w literaturze polskiej, a postać Nikodema Dyzmy stała się synonimem niekompetentnych i nastawionych na prywatę karierowiczów. Kariera Nikodema-Dyzmy była kilkakrotnie ekranizowana, w 1956 roku w postać głównego bohatera wcielił się Adolf Dymsza, w 1980 Roman Wilhelmi, a w 2002 Cezary Pazura.