Tab Article

Rano 7 maja 1977 roku w kamienicy przy Szewskiej w Krakowie znaleziono zwłoki męzczyzny. Był nim Stanisław Pyjas – student polonistyki, zaangazowany w działalność nieformalnej grupy studenckiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, która nawiazała kontakt z Komitetem Obrony Robotników i szybko stała się obiektem rozpracowania przez Słuzbę Bezpieczeństwa. Uczestnicy grupy byli zastraszani, inwigilowani, a nawet umieszczono pośród nich tajnych informatorów. Dlatego tez podejrzenia o spowodowanie śmierci Pyjasa od razu padły na funkcjonariuszy bezpieki. W niedzielę 15 maja z inicjatywy przyjaciół Staszka na ulice miasta tłumnie wyszli studenci i jego mieszkańcy. W załobnym marszu, nazwanym później czarnym, ruszyli pod Wawel, gdzie powołano Studencki Komitet Solidarności, pierwsza jawna opozycyjna organizację studencka w Krakowie. Protokoły i notatki SB, milicji, prokuratury, a takze relacje i wspomnienia uczestników i świadków krakowskich wydarzeń posłuzyły Cezaremu Łazarewiczowi do skrupulatnego odtworzenia przebiegu i tła śledztw w sprawie tragicznej śmierci Stanisława Pyjasa – zarówno tego prowadzonego za komuny, jak i wznowionego w 1991 roku. Autor ukazał mechanizmy działania i interesy państwowych słuzb i organów, cele ich przełozonych oraz motywacje zwerbowanych współpracowników. Sportretował członków wolnościowego ruchu studenckiego, by śledzić takze ich późniejsze losy. Na Szewskiej. Sprawa Stanisława Pyjasa to równiez historia wielkiej przyjaźni, która spotkała niepojęta zdrada. Sadziłem, ze o sprawie tajemniczej śmierci Stanisława Pyjasa, która wstrzasnęła Krakowem wiosna 1977 r., wiem całkiem sporo. Po lekturze tej ksiazki widzę, ze tak mi się tylko wydawało. Wielowatkowa, znakomicie skonstruowana opowieścia Cezary Łazarewicz po raz kolejny potwierdził, ze pozostaje mistrzem reportazu historycznego. Prof. Antoni Dudek