Tab Article

To druga ksiazka Emila Ciorana, rumuńsko-francuskiego pisarza i filozofa (1911–1995), napisana po rumuńsku i wydana w Bukareszcie (1936), dzieło 25-latka, który dwa lata wcześniej opublikował swój słynny debiut Na szczytach rozpaczy, a w 1937 roku dzieło nie mniej słynne ze względu na skandal, jaki wywołało, Święci i łzy (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2008 i 2017). W tym czasie autor był nauczycielem licealnym w Braszowie. Rok później wyjechał na stypendium do Francji, gdzie osiadł na stałe. Po II wojnie światowej pisał juz tylko po francusku. Zmianie języka towarzyszyła tez zmiana stylu, a Księga złudzeń jest przykładem wczesnej poetyki, potem juz rzadszej w dziele Ciorana. Niniejszy tom cechuje niezwykła intensywność emocji i bogactwo form: od modlitwy przez poetycki esej lub moze eseistyczna poezję proza po precyzyjny aforyzm, tak charakterystyczny dla jego późniejszej twórczości. Równiez tonacja całości jest niezwykle zróznicowana: od ironii po patos. Tematyka skupia się wokół kwestii wiary, mistyki, świętości, cierpienia i zycia. Księga złudzeń orientuje się jeszcze na sprawy filozofii, która autor studiował wcześniej na uniwersytecie w Bukareszcie i której w jednym z ponad 20 tekstów składajacych się na Księgę, zatytułowanym „Skończyć z filozofia”, wypowiada posłuszeństwo. Zarazem buduje własna filozofię, bardzo złozona i trudno uchwytna: mistyczna, pesymistyczna, a przy tym afirmujaca zycie, paradoksalna i buntownicza.