Tab Article

Gdy w wieku 32 lat, dość jak na swój wiek schorowany, majacy fatalna opinię pijusa i obiboka `jednoroczny ochotnik` (absolutnie nie był zreszta ochotnikiem, tak po prostu nazywano przymusowych rekrutów majacych szansę na stopień oficerski) Jaroslav Hasek (1883-1923) przybył do koszar w Czeskich Budziejowicach, nikt nie mógł się spodziewać, jak genialnie to zaowocuje. Prowadzacy wcześniej nieustabilizowana egzystencję wesołego pijaka, bohatera skandali, bon vivanta, poczatkujacego pisarza, twórcy kabaretu, dziennikarza piszacego o zwierzętach (często je zmyślał!), jednego z załozycieli Partii Umiarkowanego Postępu w Granicach Prawa, Hasek, w cudowny sposób odnalazł się w cesarsko-królewskiej armii i pokonał ja siła ludowej, czeskiej rubaszności, jej antymilitaryzmem i skłonnościa do anarchizmu. Owocem zaś stały się `Przygody dobrego wojaka Szwejka w czasie wojny światowej`, przełozone na blisko sześćdziesiat języków, adaptowane przez teatr i kino. Ksiazka nie tyle nawet nalezy do kanonu literatury, co kanon ten określa: inspiruje autorów niezliczonych pastiszów, speców od marketingu i rozmaite gałęzie kultury zarówno wysokiej, jak i popularnej. Szwejk, gaduła, samochwał, kryjacy się za tarcza pozornej naiwności czy głupoty wyśmiewa nie tylko armię i panujacy w niej porzadek, ale jest bodaj najbardziej antywojennym bohaterem literackim wszechczasów. Ten `skończony idiota` jako jedyny zachowuje rozsadek, gdy świat pograza się w najstraszliwszym od niepamiętnych czasów kataklizmie. Ksiazka czytana przez kolejne pokolenia pomaga zachować dystans wobec szalejacych czasów i ich coraz trudniejszych do zniesienia prawideł. Dzisiaj, gdy świat znowu `wypada z formy` będzie nie tylko wartościowa lektura budzaca śmiech i refleksję, ale takze lekiem na zbyteczna powagę, na która - chciejmy wierzyć - czasy nasze zasługuja w stopniu nie większym niz schyłek rzadów jaśnie oświeconego cesarza Franciszka Józefa.