Tab Article

`Pośrodku zydowskiego znalazłem się zartu" Roth jest najodwazniejszym pisarzem w Stanach Zjednoczonych. Jest odwazny moralnie, odwazny politycznie. Portnoy jest częścia tej odwagi. Cynthia Ozick, `Newsweek" Premiera trzeciej powieści Philipa Rotha w styczniu 1969 roku wzburzyła literackim światem - chodziło o główna postać, która, choć fikcyjna, rozpaliła emocje czytelników. Alexander Portnoy - rocznik 1933, urodzony w Jersey City w rodzinie zydowskiej, IQ 158 - lezy na kozetce u psychoterapeuty. Akapit za akapitem, kartka za kartka bezlitośnie rozlicza się z historia własna i rodziny. Z matka, której czujne oko chciałoby dopilnować wszystkiego, zwłaszcza tego, co syn je i co z siebie wydala. Z ojcem, od poczatku dziejów cierpiacym na niestrawności. Z rodzicami w ogóle, bo `żyd, którego rodzice zyja, jest na ogół biorac bezradnym niemowlęciem!". Próbujac wydostać się z rodzinnej niewoli, Alex wpada w inna niewolę - w sidła kompulsywnych erotycznych fantazji. Wyznania Alexa to przełomowy monolog w dziejach literatury amerykańskiej i światowej. Dla jednych stał się pokoleniowym manifestem. Inni zobaczyli w nim wspaniale ironiczny tekst, w którym tyrady na temat seksualności nie wykluczaja rozwazań o polityce i religii. Portnoy - postać stworzona pół wieku temu - wszedł do kanonu literackich bohaterów, ale nadal pozostaje młody. Zastanawia, drazni, pobudza do myślenia. Kompleks Portnoya znalazł się na liście stu najlepszych anglojęzycznych powieści XX wieku sporzadzonej przez Modern Library i na liście stu najlepszych anglojęzycznych powieści lat 1923-2005 magazynu `Time".