Tab Article

``Jestem synem ziemi i nie mam ojców` - mówi główny bohater powieści, który miał trzech ojców i trzy imiona. Po przeprowadzce do Nowego Jorku Adam Dannun zmyśla swoja tozsamość i podaje się za dziecko polskiego żyda cudem ocalałego z warszawskiego getta. W rzeczywistości jest ocaleńcem z innego getta, utworzonego w 1948 roku przez izraelskie wojsko w palestyńskim mieście Lidda. Nieoczekiwane spotkanie z dawnym opiekunem odsłania przed nim nowe fakty dotyczace jego pochodzenia i skłania do porzucenia pracy nad alegoryczna ksiazka o średniowiecznym arabskim poecie Waddahu al-Jamanie, by zajać się `kronika niespisanej zbrodni` i udokumentować masakrę dokonana przez izraelskie wojsko na mieszkańcach Liddy, kiedy to `cały naród poprowadzono na rzeź`. To zaledwie jedna z warstw tej wyrafinowanej formalnie powieści, która w poruszajacy sposób opowiada o historii pisanej najczęściej przez zwycięzców, o milczeniu narzuconym ofiarom, o oprawcach, którzy sami byli ofiarami, o pamięci, która zaciera to, czego nie sposób znieść, o strupieszałym języku, który kapituluje wobec niewyobrazalnej zbrodni, i o literaturze, która próbuje mówić poprzez ciszę. Jednym z kluczy do ksiazki jest istniejaca w języku arabskim liczba podwójna - w powracajacej grze lustrzanych odbić i tańcu cieni kryje się czastka prawdy na temat dramatycznego splotu doświadczeń dwóch skazanych na siebie narodów. Czytanie tej powieści - fragmentarycznej, nieoczywistej, mylacej tropy - przypomina właśnie proces składania w całość roztrzaskanego lustra. Cały jej sens ujawnia się dopiero po wstawieniu w ramę ostatniego boleśnie raniacego odłamka. Pisanie tej powieści było dla mnie trudne, gdyz przywołuję w niej, w lustrzanym odbiciu, bolesna historię Palestyńczyków i cierpienie żydów. Pod tym względem decydujacy wpływ miał na mnie film Lanzmanna `Shoah`. Ten film mnie poraził. Powieść, która napisałem, jest aktem głębokiego uznania dla drugiego - dla żyda. Jest wyciagnięta ręka. Iljas Churi w wywiadzie dla `Le Monde``