Tab Article

Familia ksiazat Czartoryskich, nazwana w Polsce w ostatnich czasach po prostu , familia najwybitniejsza, zasługuje zapewne na osobna historię. Jest to jedyna w Europie rodzina prywatna, która ma swoje własne dzieje polityczne; poza tym ogniskuje ona w sobie równiez dzieje literatury całego stulecia?. Adam Mickiewicz, Literatura słowiańska, kurs drugi, wykład XI.
Prawie dwieście lat minęło od wykładu Mickiewicza w College de France, a Czartoryscy nadal nie doczekali się spisania swojej historii. Nie tylko nie ma monografii rodziny, ale nawet wielu jej znaczacych przedstawicieli nie doczekało się swoich ksiazkowych biografii.
Saga rodu Czartoryskich jest próba choćby częściowego zapełnienia tej luki. Nie jest jednak monografia; ta ciagle czeka na odwaznego i wystarczajaco światłego historyka. Nie ma ambicji przedstawienia mechanizmów politycznych, które wyniosły Czartoryskich na szczyt, a potem ich z tego szczytu zrzuciły. Jest tylko historycznoliterackim spacerem przez pięćset lat historii Polski, w który wybieramy się pod rękę z ludźmi złaczonymi więzami błękitnej krwi. Procesy społeczne i gospodarcze, majatki, folwarki, wojny, bitwy, schizmy, sojusze i polityczne zdrady sa jedynie tłem opowieści. Saga rodu Czartoryskich , jak sam tytuł wskazuje, jest bowiem opowieścia o konkretnych ludziach. Ludziach, którzy, choć urodzili się w specjalnej rodzinie i w specjalnych czasach, kochali i nienawidzili tak samo jak inni. Rodzili się, chorowali, umierali, bywali wielcy i podli, wierni i zdradliwi, dobroczynni i mali, madrzy i głupi. Mimo tego, co chcieli w nich widzieć współcześni, byli po prostu ludźmi.