Tab Article

Odnaleziony po 70 latach w jednej z nowojorskich skrytek bankowych i opublikowany przez amerykańskiego Penguina pamiętnik `polskiej Anny Frank` okazał się prawdziwa sensacja.
Jego autorka, Renia Spiegel, polska żydówka, została zastrzelona w 1942 roku przez niemieckiego zołnierza. Miała wówczas niespełna 18 lat.
Dziewczynka zaczęła prowadzić dziennik jako piętnastolatka. Mieszkała wtedy z młodsza siostra Ariana u dziadków w Przemyślu. Opisywała wojenna codzienność, pełna dramatycznych zdarzeń - ucieczkę przed nalotami bombowymi, znikanie kolejnych zydowskich rodzin czy tworzenie getta. Jej zapiski przywołuja tęsknotę za matka, od której obie siostry zostały odseparowane.
Ale Renia pisze tez i o tym, o czym pisza wszystkie nastolatki: o pierwszej miłości (do Zygmunta Schwarzera), słodkich pocałunkach, przytacza zabawne i błahe historie, wyraza zachwyt przyroda. Nastoletnie egzaltacje mieszaja się ciagle z groza śmierci, natchnione wiersze z opisami dramatycznej, wojennej rzeczywistości.
W `Dzienniku Reni Spiegel` czytamy o tym - ze przyjaźnie się rozpadaja, bo kazdy patrzy tylko na stronę materialna, ale to wcale nie dziwne, jeśli gęś kosztuje 100 złotych, a dawniej 4 złote, a litr mleka 3,5 zł, a dawniej 5 gr.; - ze maj piękny i chce się zyć; - ze mama, która odwiedza ja tylko czasami, okropnie głoduje; - ze w mieście rewizje i aresztowania, i ze zamykaja kolejne ulice; - ze za pracę fizyczna dostaje się chleb, a Reni udało się zdobyć jeszcze ziemniaki (`odniosłam zwycięstwo w dziedzinie aprowizacji`); - jak dokładnie wygladaja nocne aresztowania w jej kamienicy; - jak wyobrazaja sobie z kolezanka swoje zycie w 1950 roku; - ze pewnie kiedyś przyszłe dzieci jej i Zygmunta powiedza: `nasz tatuś i mamusia mieszkali w getcie`; i o strachu przed pogromem, o wywózkach, o przymusowej przeprowadzce do getta.
Tekst kończy się kilkoma wpisami Zygmunta o tym, ze Renia jest w ukryciu, podobnie jak jego rodzice, ze próbuje ich uratować, ale ostatecznie mu się nie udaje. Zygmunt jednak wojnę szczęśliwie przezyje, uda mu się zdeponować dziennik Reni po aryjskiej stronie, zdazy jeszcze dopisać pod notatkami Reni mrozace krew w zyłach trzy ostatnie zdania: `Trzy strzały! Trzy zycia stracone! Wszystko, co słyszę, to strzały, strzały`. Dziennik Reni Spiegel to wstrzasajace świadectwo epoki i jeden z najbardziej poruszajacych dokumentów czasu wojny.
Niniejsze wydanie uzupełnione jest posłowiem i komentarzami Elzbiety (Ariany) Bellak - siostry Reni Spiegel.
Renia Spiegel - urodziła się 18 czerwca 1924 w Uhryńkowcach, gdzie jej ojciec, Bernard Spiegel, pełnił funkcję zarzadcy dóbr. Jej młodsza siostra Ariana przed wojna występowała w filmach, określano ja nawet mianem `polskiej Shirley Temple`. W styczniu 1939 roku, Renia wraz z siostra i dziadkami zamieszkała w Przemyślu i tam uczęszczała do Gimnazjum żeńskiego im. Marii Konopnickiej. Po zajęciu Przemyśla przez Niemców została wraz z rodzina przesiedlona do miejscowego getta. Została zastrzelona krótko po swoich osiemnastych urodzinach, 30 lipca 1942 roku.