Tab Article

Jedna z najwazniejszych ksiazek dotyczacych wojny, tematu zagłady, relacji ofiary z oprawca, rozliczeń z przeszłościa. Opowieść świadka historii, wielka lekcja o ludzkiej naturze i przestroga dla przyszłych pokoleń. Liza, była esesmanka i strazniczka w obozie koncentracyjnym w Auschwitz, wiele lat po wojnie podczas podrózy transatlantykiem spotyka jedna ze swych ofiar. Spotkanie na statku – przestrzeni zamkniętej – zmusza bohaterki do stawienia czoła przeszłości i zmierzenia się z dramatycznymi wspomnieniami. Zofia Posmysz (ur. 1923) w wieku 18 lat została więźniarka Auschwitz. W „Pasazerce” opisała świat obozów koncentracyjnych z punktu widzenia oprawcy. Autorka poczatek swojej „drogi przez mękę” wspomina tak: „Kiedy zobaczyłam napis 'Arbeit macht frei' pomyślałam, ze nie będzie źle, bo ja się roboty nie boję. Nieraz przeciez pomagałam dziadkom przy sianokosach". Po wojnie pracowała jako pisarka i dziennikarka radiowa, była m.in. współautorka powieści radiowej „W Jezioranach”. Tworzyła reportaze, słuchowiska, a jej debiutem było słuchowisko „Pasazerka”. Nadało je radio, po czym telewizja. Tematem zainteresował się Andrzej Munk i zaproponował Zofii Posmysz napisanie noweli filmowej. Realizacja filmu jednak została przerwana – Andrzej Munk zginał w wypadku samochodowym. Powieść stanowi rozwinięcie noweli. „Pasazerka” tłumaczona była na kilkanaście języków, m.in. na język rosyjski, by w ostatnich latach z muzyka Mieczysława Weinberga przemierzać świat jako opera.