Tab Article

Wspomnienia z martwego domu to najbardziej osobiste dzieło Fiodora Dostojewskiego.
W 1849 roku Dostojewski za przynalezność do Koła Pietraszewskiego został skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie. W ostatniej chwili car odwołał tę karę i zamienił ja na więzienie połaczone z cięzkimi robotami. Pisarz przebywał na katordze cztery lata, a doświadczenia zebrane w tym okresie pozwoliły mu przedstawić w powieści obraz zycia w syberyjskim więzieniu.
Swoje wspomnienia Dostojewski wkłada w usta szlachcica, Aleksandra Pietrowicza Gorianczykowa, skazanego za zabójstwo zony na dziesięć lat cięzkich robót. Opisuje zwyczaje panujace w twierdzy, relacje między współwięźniami, ich historie, zachowania, postawy i charaktery, przedstawia rózne fragmenty katorzniczego zycia (pobyty w szpitalu, handel wódka, święta, kary cielesne, zachowanie przełozonych, roboty) i wiele sylwetek skazańców, pośród których wielu to ludzie dobrzy, wartościowi, z którymi nawiazuje przyjaźnie.
Większość katorzników to jednak ludzie ponurzy, dumni, ambitni, zawistni, źli i złośliwi. Awantury, kradzieze i bójki sa na porzadku dziennym, atmosfera moralna panujaca w barakach jest dla Gorianczykowa trudna do zniesienia. Większość skazańców pochodzi ze stanu chłopskiego, do byłego „pana” odnosza się z pogarda, a niekiedy nienawiścia, Aleksandrowi Pietrowiczowi jako byłemu szlachcicowi jest na katordze wyjatkowo cięzko, wrogość większości współwięźniów i samotność – to uczucia szczególnie doskwierajace mu podczas pierwszych miesięcy pobytu w więzieniu.