Tab Article

Ona: - Czy chodzenie tam to był grzech? Jak one juz były martwe a tu bida była, to nie jest grzech. Tak se myślę. A pan myśli, ze to był grzech, rabać te ciała, szukać tam grosza jakiegoś?
Ja: - To ludzie byli.
Ona: - Ale niezywe.
To nie były incydenty, ale proceder, który - niemal na masowa skalę - trwał przez lata. Na terenie byłych obozów zagłady w Sobiborze i Bełzcu, w mogiłach setek tysięcy ofiar mieszkańcy pobliskich wsi - męzczyźni, kobiety i dzieci - prowadzili wykopki w poszukiwaniu "zydowskiego złota". Prochy zmieszane z ziemia przepłukiwali w rzece lub specjalnie wykopanych dołach, tzw. płuczkach. Paweł Piotr Reszka, laureat Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego, zbiera głosy układajace się w przerazajaca opowieść o zobojętnieniu . Jak to mozliwe, ze po Zagładzie mogła przyjść "goraczka złota"? Co kierowało kopaczami i co dzisiaj myśla o tym ich potomkowie?
"Mi to obojętne. To nie ja zrobiłem" mówi syn jednego z tych, którzy naruszali ziemię w poszukiwaniu złota żydów. Reporter szuka kogoś, kogokolwiek, kto powiedziałby dzisiaj: "To było zło". I moze jeszcze: "Nie powinniśmy". Im dalej w lekturze, tym wyraźniej widać, ze to reporter i jego upominanie się o szacunek dla zmarłych jest jasnym promieniem owej mrocznej opowieści. A naszym obowiazkiem - towarzyszenie mu w tej samotnej podrózy.Magdalena Kicińska
Jak mozna trzymać w dłoni, nad grobem kawałek metalu z ludzkiej szczęki i nie łaczyć go z człowiekiem? Jak to mozliwe, ze tyle lat po wojnie ludzie nie byli w stanie odróznić dobra od zła? - pyta Paweł Piotr Reszka. Nikogo i niczego nie usprawiedliwia. Ale usiłuje zrozumieć. Czy mu się udaje? Da się to wszystko pojać? "Płuczki" to porazajace świadectwo. Solidny, dojrzały reportaz.Wojciech Tochman