Tab Article

Etka Daum przez 1653 dni była sekretarka Chaima Rumkowskiego. Zza swojego biurka, tuz przed drzwiami jego gabinetu, obserwowała powstanie,rozkwit i upadek najdziwniejszego zydowskiego państwa w niemieckim Kraju Warty. Kreśliła portret jego twórcy, przełozonego Judenratu w getcie łódzkim, Chaima Mordechaja Rumkowskiego. Jednocześnie ukazywała obraz skomplikowanych relacji między zydowska a niemiecka administracja getta i walki o władzę wśród tamtejszych elit. Getto łódzkie zlikwidowano dopiero w sierpniu 1944 roku, gdy Sowieci od dawna stali na linii Wisły. To sprawiło, iz spośród jego mieszkańców ocalało o wiele więcej żydów niz z kazdego innego getta na terenie Polski. Na czym polegała tajemnica łódzkiego getta? Kim naprawdę był "król Chaim"? Mozemy dzisiaj dyskutować, rozwazać i zadawać retoryczne pytania: czy gdyby sprzeciwił się Niemcom, gdyby nie zgodził się na podpisywanie list deportacyjnych, gdyby własnymi rękami nie wysyłał ludzi, czy byłoby inaczej? Los pozostałych gett kaze powatpiewać. Gdyby Rumkowski nie zginał w Auschwitz, stanałby po wojnie przed sadem. Sadziliby go jego współcześni, ludzie którzy przezyli wojnę i uniknęli śmierci. Jaki wyrok wydaliby na Chaima Rumkowskiego? Co z jego zycia świadczyłoby za nim, a co przeciwko? Czy to się da rozdzielić? Ze wstępu Szewacha Weissa