Tab Article

Rafael de Valentin postanawia popełnić samobójstwo. Jego zycie zupełnie się nie układa — stracił rodzinę, nie udało mu się zrobić kariery dramaturga ani filozofa, przezywa nieszczęśliwe miłości, a na dodatek traci ostatnie pieniadze w kasynie.
Przypadek jednak sprawia, ze Rafael trafia do sklepu z dziełami sztuki, a tam znajduje fragment jaszczuru (skóry przeznaczonej m.in. do wyrobu galanterii) z inskrypcja w sanskrycie. Zdaniem sklepikarza, kto posiada ten talizman, moze spełniać swoje marzenia, za kazdym razem jednak jaszczur będzie się kurczył, az zniknie, a wtedy właściciel umrze. Po zakupie jaszczuru, Rafael spotyka przyjaciół i postanawia rozpoczać nowe zycie.
Jaszczur jest poniekad sam w sobie Komedia ludzka ujęta w skrócie. Problem zycia i śmierci, jednostki i społeczeństwa, człowieka genialnego i mierności świata, problem myśli i uzycia, nędzy i zbytku, poezji i prozy, wiedzy i tajemnicy, miłości i ambicji, materii i woli — wszystkie te wielkie zagadnienia, które później wypełniaja dzieło Balzaca, sa juz i tutaj; kipia nadmiarem myśli, tłocza się goraczkowo na kartach tego tomu.