Tab Article

Część pierwsza trylogii "Rzeczpospolita Obojga Narodów" (opublikowana w 1967 roku) obejmuje niespełna 80 lat naszych dziejów, w tym pełna dramatyzmu historię kolejnych elekcji. "Srebrny Wiek" zaczyna opis okresu bezkrólewia po bezpotomnej śmierci Zygmunta II Augusta (1572), kończacej rzady Jagiellonów. Po krótkim epizodzie Henryka III Walezego (1573-1574), dziesięciolecie panowania Stefana Batorego (1576-1586) wypełniły próby naprawy i umocnienia władzy królewskiej oraz wojny z Moskwa o Inflanty. Jego następca, Zygmunt III Waza (1587-1632) - mecenas sztuki, gorliwy katolik, zwalczajacy reformację - swymi pretensjami do tronu szwedzkiego doprowadził Rzeczypospolita do długotrwałego konfliktu zbrojnego ze Szwecja; bez sukcesu zakończyła się próba osiagnięcia tronu moskiewskiego (1609-1618), a takze wojny z Turcja (Cecora 1620, Chocim 1621). Okres rzadów jego syna, Władysława IV Wazy (1632-1648), Jasienica określa jako "babie lato Rzeczypospolitej". Politykę dynastyczna Wazów ocenia negatywnie: "Katastrofę przyniosły doktryny i ambicje ludzi, którzy . tylko z tytułu prawa, lecz nie sercem, byli królami Polski, wielkimi ksiazętami Litwy i Rusi".