Tab Article

Wasilij Grossman (1905-1964) to jeden z najwazniejszych pisarzy radzieckich. W czasie wojny był korespondentem wojennym. Uczestnik bitwy stalingradzkiej; z Armia Czerwona doszedł az do Berlina. Jako jeden z pierwszych opisał Majdanek i Treblinkę. Najsłynniejsza powieść Grossmana życie i los, stawiajaca znak równości między nazizmem i stalinizmem, nie ukazała się za jego zycia, maszynopis skonfiskowano. Fiodor Huber, przybrany syn Grossmana, z pokaźnego archiwum dzienników, listów i innych pism wybrał te materiały, które by najdobitniej ukazywały niełatwy charakter i skomplikowane zycie osobiste Wasilija Siemionowicza. Jest tu więc historia poślubienia rzez Grossmana zony przyjaciela, jest historia jego burzliwej miłości do zony poety Nikołaja Zabołockiego, ich wspólnej ucieczki, a następnie powrotu do poprzednich zwiazków. Przedstawił równiez Huber zycie literackie w ZSRR z cała jego okrutna specyfika ("Niemało miejsca zajęłoby tez wyliczenie tych, którzy się ze mna nie witaja - wyobraź sobie, całe kolegium "Nowego Miru" - od Twardowskiego do Sachsa..." - napisał w 1959 roku po zjeździe pisarzy). Najwięcej jednak miejsca poświęcił działalności literackiej Grossmana. Jej poczatki były spektakularne: opowiadanie W mieście Berdyczowie z 1934 roku przypadło do gustu samemu Gorkiemu. Lecz w 1953 roku ostrej krytyce została poddana jego powieść Za słuszna sprawę o bitwie pod Stalingradem. Najpowazniejszy cios padł osiem lat później. "Data aresztowania powieści Wasilija Grossmana życie i los 14 lutego 1961 roku jest pamiętna w historii literatury rosyjskiej. Do tej pory aresztowano pisarzy, powieść - po raz pierwszy" - zauwaza Huber.