Tab Article

W tej przełomowej ksiazce autorka bestselleru "No Logo" opowiada, w jaki sposób amerykańskie strategie wolnorynkowe podbiły świat, wykorzystujac to, ze niektóre kraje i narody znajduja się w stanie szoku.

Irak ogarnia wojna domowa. Korzystajac z chaosu, amerykańska administracja wprowadza nowe przepisy prawa, które pozwalaja koncernom naftowym takim jak Shell czy BP uzyskać kontrolę nad irackimi zasobami ropy naftowej.

Zamachy z 11 września 2001 roku. Administracja Busha w tajemnicy zleca natychmiast firmom Halliburton i Blackwater prowadzenie "walki z terroryzmem".

Potęzne tsunami dewastuje wybrzeza Azji Południowo-Wschodniej. Zanim mieszkańcy otrzasna się z szoku, tamtejsze dziewicze plaze zostaja wystawione na sprzedaz.

Huragan Katrina wypędza z domów tysiace mieszkańców Nowego Orleanu. Kiedy próbuja wrócić do swego dawnego zycia, okazuje się, ze nie będzie juz mieszkań socjalnych, a państwowe szpitale i szkoły nie zostana ponownie otwarte.

Powyzsze fakty sa przykładami zastosowania w praktyce tego, co Naomi Klein nazywa doktryna szoku.

Kiedy w wyniku potęznego, zbiorowego szoku, spowodowanego wojna, atakiem terrorystycznym czy klęska zywiołowa, opinia publiczna wciaz jest zdezorientowana, wkrótce przezywa kolejny szok, tym razem w postaci niepopularnych reform gospodarczych, często określanych mianem terapii szokowej. Jezeli i to nie wystarczy, aby wyeliminować wszelki opór, sięga się po jeszcze jeden szok: elektrowstrzasy lub paralizatory.

Badania historyczne oraz cztery lata wytęzonej pracy dziennikarskiej w strefach dotkniętych katastrofami pozwoliły autorce na zebranie materiału, który w Doktrynie szoku słuzy do obalenia tezy, jakoby globalny kapitalizm zwycięzył w pełni demokratycznie.

"Kapitalizm kataklizmowy" nie narodził się 11 września 2001 roku. Naomi Klein szuka jego intelektualnych korzeni u Miltona Friedmana, w jego pracach i działalności na wydziale nauk ekonomicznych Uniwersytetu Chicago jeszcze w latach pięćdziesiatych. Wpływy teorii tego amerykańskiego ekonomisty odczuwane sa po dziś dzień.

Autorka stara się wykazać zwiazki polityki gospodarczej, kampaniami wojskowych typu "Szok i przerazenie" i finansowanych przez CIA tajnych prób z wykorzystaniem elektrowstrzasów oraz deprywacji sensorycznej. Prowadzone w latach pięćdziesiatych eksperymenty posłuzyły do napisania podręczników tortur, wykorzystywanych obecnie w bazie Guantánamo.

Ksiazka Naomi Klein pokazuje, w jaki sposób doktryna szoku doprowadziła do zdarzeń, które odmieniły oblicze świata, od wojskowego zamach stanu Pinocheta w Chile w 1973 roku po masakrę na placu Tiananmen w 1989 roku i upadek Zwiazku Radzieckiego w roku 1991. Jednak wywód Klein radykalnie rózni się od tego, co zwykle słyszeliśmy na ten temat. Po raz kolejny Naomi Klein napisała ksiazkę, która niewatpliwie zmieni kontekst naszych debat.