Tab Article

Temu reporterowi jeden konflikt i dwa kraje nie daja spokoju. Paweł Smoleński na nowo rusza w najbardziej zapalne tereny Palestyny i Izraela, w Jerozolimie, Gazie i wioskach na Zachodnim Brzegu niestrudzenie pyta, czy pokój jest wciaz mozliwy. Patrzy na rosnacy z kazdym miesiacem mur separacyjny, czyta o kolejnych samobójczych zamachach, słucha o nienawiści. Próbuje zrozumieć, ale nikt nie ma złudzeń, ze o jakiekolwiek porozumienie będzie bardzo trudno.

Przejmujacy obraz cierpień Palestyńczyków zyjacych na terytoriach zdominowanych przez Izrael, skłóconych i pograzonych w beznadziei. Najwyzsza cenę płaca ci spośród nich, którzy szukaja dróg pokojowego współzycia z Izraelczykami. Ten wizerunek nakreślił polski pisarz, znany z pogardy dla antysemityzmu i z sympatii do Izraela. Taki sam zespół emocji, który nakazuje Smoleńskiemu nakładać okulary proizraelskie, powoduje, ze sa to okulary izraelskiego demokraty, zwolennika pokoju i pojednania z Palestyńczykami. W Palestyńczykach widzi Smoleński żydów Bliskiego Wschodu, dyskryminowanych, poniewieranych, odzieranych z godności i bezsilnych. W swoja refleksję o tragicznym konflikcie autor właczył wrazliwość dziecka polskiej historii - jej dziejów dramatycznych i heroicznych, jej glorii i mizerii, jej honoru i szaleństwa. Nieprzypadkowo jeden z bohaterów tej ksiazki, młody izraelski prawnik i obrońca prześladowanych Palestyńczyków, odwołuje się do doświadczenia swego ojca, ofiary czystki antysemickiej w Polsce w 1968 roku. Tę ksiazkę goraco polecam tym wszystkim, którzy chca rozumieć złozoność świata naszych wyborów politycznych i moralnych.
Adam Michnik. Paweł Smoleński nie uogólnia, nie łagodzi i nie moralizuje; jego reportaz to trudna, szczegółowa i pełna pasji wyprawa w tragiczne losy Palestyńczyków i żydów zyjacych na ostrzu dwóch wrogich nacjonalizmów, religii i cywilizacji. Na Ziemi Świętej, Ziemi Przeklętej. Smoleński nie osadza jednostronnie i nie potępia pochopnie, ale pokazuje, ze tylko strona zydowska jest zdolna do odwaznej samokrytyki i aktywnego protestu. To jedyny promyk nadziei w tej głęboko pesymistycznej ksiazce.
Sever Plocker, redaktor, "Yedioth Ahronoth", Tel Awiw.

Ludzie nie śpia po nocach, bo zzera ich robactwo, z braku wody szwankuja im nerki, watroba, zoładek; palestyńscy muzycy sa bici za to, ze wbrew prawu religijnemu występuja publicznie; warzyw i owoców nie wolno nawozić, poniewaz chemikalia mogłyby zostać uzyte do produkcji materiałów wybuchowych. Ksiazka Pawła Smoleńskiego pokazuje świat, w którym kanalizacja jest spełnieniem marzeń, a "beznadzieja gorsza od izraelskiej blokady". Ten świat, choć dzieli mnie od niego zaledwie kilkadziesiat kilometrów, znam jedynie z telewizji i gazet - i to nie tylko dlatego, ze jako mieszkanka Izraela nie mogę bez pozwolenia wjechać do Autonomii Palestyńskiej, ale równiez dlatego, ze nie jestem pewna, czy po powrocie z wyprawy na druga stronę muru moje stosunkowo beztroskie zycie mogłoby pozostać takie samo. Co by się stało, gdyby mur runał? Czyzby wygodniej było mieć "oczy zasypane piaskiem"?
Ela Sidi, autorka Izraela oswojonego.