Słowo "nadzieja" zrosło się na trwałe z postacią i dziełem ks. Józefa Tischnera. Mówiono o nim, że jest "chodzącą nadzieją", a dobra aura, którą roztaczał wokół siebie, znajdowała też odbicie w jego tekstach, nawet tych najbardziej krytycznych.

Pierwszym zbiorem takich tekstów był tom esejów "Świat ludzkiej nadziei". Znalazł się w nim, m.in. słynny szkic o "chochole sarmackiej melancholii" (interpretowany jako tekst o polskiej skłonności do rozpamiętywania klęsk i czynienia z nich powodu do chwały), rozważania o wolności i wychowaniu (czy można nauczyć wartości chrześcijańskich, tak jak się uczy dobrych nawyków), refleksje na temat obrazu Boga w filozofii współczesnej, a także spostrzeżenia dotyczące napięć między chrześcijaństwem a światem współczesnym. Czy nadzieja, którą proponuje chrześcijaństwo, jest do pogodzenia z "nadziejami" obecnymi w tym świecie? Tischner twierdził, że jest to możliwe.

Książka pozwala lepiej zrozumieć nie tylko jego filozofię, ale też nasze współczesne dyskusje o przyszłości Polski, Kościoła i świata.